کرم ضد آفتاب چیست و چرا باید از آن استفاده کرد؟

یکی از مهم‌ترین محصولات مراقبت از پوست به خصوص با شروع فصل گرما «کرم ضد آفتاب» هست. هرچند که استفاده از کرم‌های ضد آفتاب توی تموم فصل های سال لازم و ضروریه اما با گرم‌تر و درخشان‌تر شدن اشعه‌های خورشید و آغاز فصل گرما این الزام معمولاً شکل جدی‌تری به خودش می‌گیره.

انتخاب یک ضدآفتاب مناسب برای پوست تا حد قابل توجهی شما رو از چین و چروک و پیری‌های زودرس دور نگه می‌داره پس قبل از خرید ضدآفتاب بهترین‌های اون رو متناسب با پوستتون انتخاب کنین.

در این مقاله ما به شما درباره فواید و دلیل استفاده از کرم های ضدآفتاب رو میگیم.

ضد آفتاب چیه؟

اشعه ماوراء بنفش خورشید اثرات زیادی روی افزایش انواعی از سرطان های پوست  ، تـسـریـع و تـشـدید پـیری ( چروک ) پوست و بـدتـر شــدن بعضی از بـیماری های پـوسـتی و ایجاد و تشدید لک صورت و کک و مک داره. به موادی که بتونن از نـفـوذ اشعـه ماوراء بـنـفـش به قسمت های عـمقی اپیدرم ( روی پوست ) و درم ( لایه ی زیر پوست ) جـلوگـیری کـنن محـافـظ یا ضـدآفـتاب می گـن.

ضدآفتاب ها ‌برای محافظت از پوست طراحی شدن. این محصولات ترکیبات منحصر به فردی دارن که از پوست شما در برابر امواج مضر آفتاب محافظت می‌کنن. از بین امواج نور خورشید دو موج از امواج فرابنفش بیشتر از بقیه به پوست آسیب میزنن. این امواج UVA و UVB هستن.

UVB با برخورد به سطح پوست باعث آفتاب سوختگی می‌شه. اثر این اشعه توی طولانی مدت باعث سرطان پوست می‌شه. UVA به اعماق پوست نفوذ میکنه و باعث پیری پوست و ایجاد چین و چروک می‌شه. این اشعه همچنین باعث افتادگی پوست، لک و … هم میشه. در نهایت امواج UVA و UVB هر دو باعث بروز سرطان پوست می‌شن. ضدآفتاب با دفع این امواج از پوست شما در برابر انواع بیماری‌های پوستی جلوگیری می‌کنه.

مهم‌ترین فاکتور ضدآفتاب SPF هست. مطمئنا موقع خرید ضدآفتاب با این کلمه مواجه شدین.

SPF ضد آفتاب چیه؟

اصطلاح «SPF» مخفف عبارت «Sun Protection Factor» و به معنی فاکتور محافظت از خورشید (نور خورشید) هست. این عدد بیان‌گر قدرت کرم‌های ضد آفتاب برای مقابله با نور خورشیده و به عنوان عامل مقایسه توی محصولات حاوی ضدآفتاب، مورد استفاده قرار می‌گیره. هر چه قدر این عدد از نقطه نظر کمیت، بزرگ‌تر باشه، فرآورده قوی‌تره و محافظت بیشتری رو فراهم میکنه. درجه SPF (مانند SPF15 یا ۲۰ SPF) نشون‌دهنده اینه که مصرف کننده اون قبل از این‌که دچار آفتاب سوختگی بشه، تا چه حد می‌تونه زیر نور آفتاب بمونه. مثلا شما می‌تونین بدون استفاده از کرم ضد آفتاب ۱۰ دقیقه زیر نور خورشید بمونین و احساس سوختگی نکنین. وقتی که از کرم ضد آفتاب استفاده می‌کنین میتونین زمان ۱۰ دقیقه رو توی میزان SPF کرم ضرب کنین و به اندازه مقدار زمان به دست اومده زیر آفتاب بمونین.

اگه SPF کرم شما ۱۵ باشه، شما ۱۵۰ دقیقه یا به عبارتی به مدت ۲ ساعت و نیم می‌تونین توی آفتاب بمونین. اگر پس از مدتی مجدداً از کرم استفاده کنید، میزان محافظت اون بیشتر میشه ولی توی مقدار زمان ایمنش تاثیری نداره. به عبارت ساده‌تر اگر روی جعبه یک کرم ضدآفتاب نوشته شده SPF اون ۳۰ هست، به این معنی نیست که از ۳۰ درصد از پوست شما در مقابل نور خورشید حفاظت می‌کنه.

نکته‌ای که اکثر افراد اون رو نادیده می‌گیرن اینه که هر چقدر هم که ضد آفتاب خوب باشه لازمه هر دو ساعت یه بار تمدید بشه.

اگر بخواین از روی SPF یک کرم ضدآفتاب بدونین چقدر اثر حفاظتی در مقابل نور خورشید داره، فرمول ساده‌ای واسش وجود داره.

یک کرم ضد آفتاب با ۱۵ SPF تا ۹۳ درصد اشعه UBV رو دفع می‌کنه.

یک کرم ضد آفتاب با SPF 30 تا ۹۷ درصد اشعه UBV رو دفع می‌کنه.

یک کرم ضد آفتاب با SPF 50 تا ۹۸ درصد اشعه UBV رو دفع می‌کنه.

همین موضوع نشون میده که یک کرم ضد آفتاب با ۱۵ SPF فقط ۴ درصد کمتر از ضد آفتابی با SPF 30 توی دفع اشعه UBV ضعیف‌تر عمل می‌کنه.

چرا نباید از کرم های ضد آفتاب با میزان SPF بالا استفاده کنیم؟

برخلاف چیزی که اکثر افراد تصور می‌کنن استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا به معنی ایمنی بیشتر پوست در مقابل اشعه‌های زیانبار نور خورشید نیست. کارخونه‌های سازنده کرم‌های ضد آفتاب برای افزایش SPF یک کرم ضدآفتاب، باید درصد چربیش رو بالا ببرند تا مواد شیمیایی زیادی رو وارد اون کنن. برای همین کرم‌های ضدآفتاب با SPF بالا، بیش از حد چربن و می‌تونن عوارضی رو هم به وجود بیارن.

توصیه ما اینه که اگر به داروخانه میرین تا کرم ضدآفتاب بخرین، SPF30 رو انتخاب کنین، کرم ضدآفتاب با SPF30 بهترین کرم ضدآفتاب برای استفاده روزانه افراد عادیه. کرم‌های ضدآفتاب با SPF 50 و ۷۰ و بالاتر، فقط برای کسایی که بیماری پوستی دارن، توسط پزشک تجویز میشن، مثل کسانی که به نور آفتاب حساسن و یا سرطان پوست دارن. چون همون چند درصد اضافه حفاظت از پوست هم برای این بیمارا مهمه.

به عبارت دیگه SPF فقط میزان محافظت در برابر اشعه‌های UVB که باعث آفتاب سوختگی می‌شن رو نشون می‌ده و کاربردی در مقابل اشعه‌های UVA که باعث سرطان می‌شن نداره یا بسیار ضعیفه، اما این باور غلط وجود داره که محصولات با SPF بالاتر، محافظت بیشتری دارن. این باور تا به اونجا پیش رفته که سازمان غذا و داروی آمریکا، تبلیغ محصولات با SPF بالای ۵۰ رو «دروغین و فریب‌دهنده» می‌دونه و این نوع تبلیغ رو برای شرکت‌ها ممنوع کرده.

چه افرادی باید از ضدآفتاب استفاده کنن؟

همه افراد توی هر سنی (از ۶ ماهگی به بعد) باید از ضدآفتاب استفاده کنن. حتی افرادی که توی محل کارشون کنار پنجره میشینن باید از ضدآفتاب استفاده کننن. چون شدت امواج فرابنفش توی ساعات مخصوصی از روز بیشتر می‌شه. پس برای جلوگیری از مشکلات پوستی لازمه حتی در منزل یا محل کار ازش استفاده کنین.

نوزادای کم‌تر از ۶ ماه باید از آفتاب دور بمونن. پوست نوزادان خیلی حساسه. ترکیبات شیمیایی موجود توی ضدآفتاب به پوست کودکان آسیب وارد می‌کنه. از طرف دیگه امواج فرابنفش نورآفتاب هم برای پوست نوزادا مضره. برای دور نگه داشتن نوزادا از این آسیب‌ها، استفاده از یک پوشش یا موندن توی سایه بهترین گزینه ست.

چند بار در روز از کرم ضد آفتاب استفاده کنیم؟

مدت زمانی که اثر محافظتی ضد آفتاب باقی میمونه بر اساس نوع ترکیب ضد آفتاب متفاوته. اما در بهترین حالت ضد آفتاب‌ها ۳ تا ۴ ساعت اثر مطلوب‌شون رو حفظ می‌کنن و تکرار اون ها ضروریه. علاوه بر این بین ساعات ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر تکرار ضد آفتاب ضروری به نظر می‌رسه. توی فصل تابستون و موقع شنا توی دریا یا استخر توی فواصل زمانی استفاده از فرآورده‌های ضدآفتاب، بهتره برای چند دقیقه از محصولاتی که برای بعد از تماس مستمر با آفتاب، فرموله شدند و به کرم‌ها و یا لوسیون‌های بعد از آفتاب (After Sun) معروف هستن استفاده کنین تا تنش و فشاری که پوست زیر نور آفتاب متحمل شده، کاهش پیدا کنه و پوست به حالت اولیه یعنی قبل از استفاده مجدد از کرم یا لوسیون ضدآفتاب برگرده. مواد مخصوص که در محصولات (پس از آفتاب) به کار رفته، باعث برطرف شدن (عطش) پوست شده و جذب بهتر مواد ضداشعه‌های UVA و UVB رو به دنبال داره.

چه جوری از ضدآفتاب استفاده کنیم؟

ضدآفتاب باید به تموم نقاط باز بدن زده بشه. به خصوص صورت، گوش ها، گردن، قسمت های فوقانی سینه، پشت دست ها، قسمت های بدون موی سر توی آقایون.

بینی بیشتر از همه جا در معرض نور آفتابه و خطر بالایی برای ایجاد آسیب های خورشیدی توی اون وجود دارد ، پس باید بیشتر به وسیله ی ضد آفتاب محافظت میشه.

بعد از رفتن توی آب مجدداً باید از ضدآفتاب استفاده کنین. باید دفعات استفاده از ضد آفتاب رو موقع انجام ورزش و فعالیت های بدنی که به خاطر عرق کردن بدن باعث پاک شدن ضدآفتاب میشن رو هم بیشتر کنن.

ایده آله که حدود ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در مقابل آفتاب از ضدآفتاب استفاده بشه تا زمان لازم برای نفوذ ماده به درون لایه کراتینی پوست فراهم بشه.

چرا باید زمستون هم از ضدآفتاب استفاده کنیم؟

خلاف چیزی که تصور می‌شه، ضرر نور خورشید توی زمستون کمتر نیست. در واقع، برف ۸۰ درصد از پرتوهای فرابنفش رو بازتاب می‌ده. بنابراین، توی زمستون، پوست شما نه فقط در معرض اشعه‌ی فرابنفش خوشید قرار داره، بلکه پرتوهای منعکس شده از سطح زمین رو هم دریافت می‌کنه. این مسئله توی روزهای ابری هم مصداق داره، چون بخش اعظم پرتوهای فرابنفش از لا به لای ابرها عبور می‌کنن و به پوست شما می‌رسن.

نکته‌ی مهم دیگه اینکه کوهنوردی و ورزش‌های کوهستانی توی فصل زمستان، شما رو بیشتر در معرض تابش پرتوهای فرابنفش قرار می‌ده. در واقع، با افزایش ارتفاع، میزان مواجهه با پرتوهای فرابنفش افزایش پیدا میکنه. به ازای هر ۳۰۰ متر افزایش ارتفاع از سطح دریا، مواجهه با پرتوهای فرابنفش ۴-۵ درصد افزایش میکنه.

علاوه بر این، اواسط فصل زمستون، زمین نزدیک‌ترین فاصله رو با خورشید داره. توی نیمکره ی شمالی، نزدیک به دو هفته بعد از زمستون، زمین در نزدیک‌ترین فاصله با خورشید قرار می گیره. تقریباً دو هفته پس از تابستون هم، فاصله‌ی زمین از خورشید به بیشترین میزان خودش می رسه.

همچنین، لایه‌ی اوزون، که «ضد آفتاب» زمین محسوب می‌شه، توی زمستون به نازک‌ترین حد خودش میرسه.

لایه ی ازوون مثل ضد آفتابی برای زمینه و با جذب پرتوهای زیان بار خورشید، از ما محافظت می کنه. ایران توی نیمکره ی شمالی زمینه. توی نیمکره‌ی شمالی، لایه‌ی اوزون معمولاً از اواخر آذر تا اسفند، به رقیق ترین حالت ممکن میرسه.

انواع ضدآفتاب با توجه به نوع پوست

1. ضدآفتاب مناسب پوست چرب

اگه پوست چربی دارین باید از ضدآفتاب‌هایی با برچسب oil-free استفاده کنین. ضدآفتاب‌های فاقد چربی سبک هستن و منافذ پوست رو نمیبندن. در صورتی که پوست شما چرب باشه ضدآفتاب‌های فلوئید، پودری و یا ژل ضدآفتاب بهترین گزینه برای پوست شما هستن. ضدآفتاب‌های پودری چربی پوست رو جذب می‌کنن و به راحتی میشه اون ها رو تمدید کرد. ضدآفتاب‌های ژلی وزن کمی دارن و از چرب شدن پوست جلوگیری می‌کنن.

2. ضدآفتاب مناسب پوست خشک

پوست‌های خشک بیشتر در معرض آسیب قرار دارند. پوست‌های خشک معمولا دهیدراته هستند به همین دلیل پوسته پوسته می‌شوند. خشکی پوست میزان ماندگاری ضدآفتاب را کاهش می‌دهد. در صورتی که پوست خشکی دارین از ضدآفتاب‌های مخصوص پوست خشک با برچسب dry skin استفاده کنین. ضدآفتاب‌های مخصوص پوست خشک کرمی و حاوی ترکیبات نرم‌کننده هستن. بنابراین علاوه بر محافظت از پوست در برابر آفتاب از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کنن. ضدآفتاب‌های مینرال به دلیل ترکیبات ویژه خود برای پوست‌های خشک بسیار مناسبن.

3. ضدآفتاب مناسب برای پوست حساس

کسایی که پوست حساس دارن با کوچکترین تحریکی دچار التهاب و قرمزی می‌شون. برای جلوگیری از التهاب این افراد حتما باید از ضدآفتاب استفاده کنن. اما هر ضدآفتابی مناسب برای پوست حساس نیست. ضدآفتاب‌های مینرال یا همون فیزیکال Physical بهترین گزینه برای پوست‌های حساسه. ضدآفتاب‌های مینرال حاوی زینک اکسیده. این ماده معدنی روی پوست یک سد دفاعی ایجاد می‌کنه. با ایجاد این سد دفاعی پوست در برابر امواج مضر آفتاب محفوظ می‌مونه. ضدآفتاب‌های مینرال بافت سبک و شفافی دارن.

4. ضدآفتاب مناسب برای پوست‌های نرمال

از اونجایی که پوست‌های نرمال حساسیت خاصی ندارن افراد با این نوع پوست راحت‌تر از سایر افراد ضدآفتاب مناسب خودشون رو پیدا می‌کنن. ضدآفتاب‌های مخصوص پوست‌های نرمال با برچسب for normal skin شناسایی می‌شن. اگر پوست تون نرماله برای انتخاب ضدآفتاب مناسب به فاکتورهایی مثل SPF و broad-spectrum توجه کنین. ضدآفتابی با این مشخصات از پوست شما در مقابل امواج UVA و UVB محافظت می‌کنن.

5. ضدآفتاب مناسب برای پوست‌های آسیب‌ دیده

ضدآفتاب‌های فلوئیدی بهترین گزینه برای پوست‌های آسیب‌دیده ست. فلوئیدها سبک هستن و به راحتی جذب پوست می‌شن. به همین جهت این دسته از محصولات اثر حفاظتی بالایی دارن. ضدآفتاب‌های فلوئیدی به واسطه ترکیبات ویژه پوست رو تحریک نمی‌کنن. پوست‌های آسیب‌دیده در معرض آفتاب بیشتر آسیب می‌بینن و دچار التهاب می‌شن. اگه پوست شما آسیب‌دیده و ملتهبه استفاده از ضدآفتاب رو هرگز فراموش نکنین.

نکات و توصیه‌های دیگه

علاوه بر استفاده از کرم ضدآفتاب، فعالیت هایی رو بهتون معرفی میکنیم که بتونه به محافظت پوست شما در مقابل نور آفتاب مراقبت کنه.

کلاه بپوشین

پوشیدن کلاه، در مقابل هوای سرد از سر شما محافظت می کند. علاوه بر این، از آفتاب سوختگی پوست سر و گوش هاتون هم جلوگیری می کنه.

چشم هاتون رو فراموش نکنین!

از اون جایی که پرتوهای فرابنفش برای سلامت چشم مضرند، حتماً از عینک ضد آفتاب یا عینک مخصوص اسکی که محافظ اشعه ی فرابنفشه، استفاده کنین.

محافظت از لب‌ها رو جدی بگیرین

برای محافظت از لب های خود، از بالم لب حاوی محافظ اشعه‌ی فرابنفش استفاده کنین.

از آفتاب و اشعه‌های مضر دوری کنین

تا حد امکان، بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر که تابش نور خورشید در شدیدترین حالت ممکنه ، زیر نور آفتاب قرار نگیرین.

از موادی که باعث انعکاس نور خورشید میشن دوری کنین

در نزدیکی آب، برف و شن و ماسه احتیاط بیشتری به خرج بدین چون اونا می‌تونن اشعه‌های مضر خورشید رو منعکس کنن و احتمال بروز آفتاب‌سوختگی رو افزایش بدن.

خوردین ویتامین D رو توی برنامه غذایی تون بذارین

ویتامین D رو توی برنامه غذایی خودتون بذارین و اون رو از طریق رژیم غذایی سالمی دریافت کنین که شامل مکمل‌های ویتامینه. برای دریافت ویتامین D سعی کنین مقابل نور خورشید قرار نگیرین.

حرف پایانی

اثرات مخرب نور خورشید ممکنه، کار شما رو به درمان های پوستی، تجویزات پزشکی و حتی عمل های جراحی بکشونه. اگه می خواین در برابر خورشید محافظت بشین، باید روی یک کرم ضد آفتاب خوب سرمایه گذاری کنین. اگه می خواین کاملاً از اشعه ی فرابنفش خورشید در امان باشین، از کرم ضد آفتابی استفاده کنین که در برابر هر دو نور فرابنفش UVB و UVA از پوست تون محافظت کنه.